มะนาวนิ้วมือ

“มะนาวนิ้วมือ” หรือ “มะนาวคาเวียร์” เป็นพืชในสกุลเดียวกันกับส้ม มะนาว และเกรปฟรุต มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศออสเตรเลีย เนื้อผลให้รสเปรี้ยว มีกลิ่นหอม มักใช้ปรุงแต่งรสชาติและกลิ่นอาหารให้มีรสชาติอร่อย หรือแม้กระทั่งใช้ผสมในเครื่องดื่มหรือใช้ตกแต่งในจานอาหารให้เกิดความสวยงามยิ่งขึ้น ขณะนี้ มะนาวนิ้วมือ ได้รับความสนใจและนิยมปลูก เพื่อกิน ผล หรือปลูกเป็นไม้ประดับตกแต่งบ้านเรือนเพิ่มมากขึ้นในประเทศไทย

ลักษณะ

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ลำต้นของมะนาวนิ้วมือมีความสูงประมาณ 5-6 เมตร มีใบขนาดเล็ก ผิวใบเรียบ ปลายใบหยักมน มีความกว้างประมาณ 3-25 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 1-6 เซนติเมตร มีกลีบดอกสีขาว ยาวประมาณ 6-9 มิลลิเมตร ผลมีลักษณะเป็นรูปทรงกระบอกหรือโค้ง เปลือกผลและเนื้อในมีหลากหลายสีตามสายพันธุ์ และในแต่ละสีก็จะมีกลิ่นที่แตกต่างกันออกไป ขนาดความยาวของผล ประมาณ 4-8 เซนติเมตร ภายในผลจะมีเมล็ดอยู่ประมาณ 10 เมล็ด ซึ่งจัดว่ามะนาวนิ้วมือเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง ใบเรียวเล็กคล้ายมะขวิด มะสัง ในบ้านเรา มีหนามแหลมเล็กเป็นจำนวนมาก

ลักษณะการแตกกิ่งแตกยอดจะออกรอบต้น ดอกเล็กๆ สีขาวเหมือนมะนาวทั่วไปออกดอกตามซอกใบ ติดผลลักษณะเดี่ยว ไม่เป็นพวงเหมือนมะนาวทั่วไป รูปทรงผล เรียวยาวเหมือนนิ้วมือคน ขนาดเท่านิ้วชี้คน สีเปลือกหลากหลาย เช่น เปลือกเขียว แดง น้ำตาล เหลือง
ส่วนสีเนื้อนั้น ก็มีสีสันหลากหลายเช่นกัน เช่น เนื้อสีขาว เขียว เหลือง ชมพู แดง ม่วง โดยเนื้อมะนาวมีลักษณะเป็นลูกกลมๆ เล็กๆ อัดแน่นอยู่ในผล มองดูคล้ายหรือเปรียบเทียบว่ากินไข่ปลาคาเวียร์ ที่จะแตกในปากเวลาเคี้ยวนั่นเอง

การปลูกขยายพันธุ์

มะนาวนิ้วมือ หรือ มะนาวคาเวียร์ ปลูกง่ายกว่าปลูกมะนาวมาก เนื่องจากมะนาวนิ้วมือจะไม่พบการระบาดของโรคแคงเกอร์เลย ทำให้การดูแลรักษาง่ายมากขึ้นอีกระดับหนึ่ง มีเพียงแมลงศัตรูที่เหมือนมะนาว คือ เพลี้ยไฟ ไร หนอนกินใบเท่านั้น ซึ่งใช้สารป้องกันกำจัดศัตรูเช่นเดียวกับมะนาวทุกๆ ประการ รวมถึงการดูแลรักษา บำรุงใส่ปุ๋ยฉีดพ่นปุ๋ยทางใบก็แบบเดียวกันกับมะนาว ยิ่งมีพื้นฐานมะนาวมาก่อนก็ยิ่งง่าย ฉะนั้น สายพันธุ์ที่ปลูกได้ผลดีจึงมีผลมากกว่า

ถ้าจะปลูก ก็ต้องเลือกให้ดี เพราะมะนาวนิ้วมือก็ต้องใช้เวลาปลูกและดูแลจนกว่าออกผลราว 1 ปีครึ่งถึง 2 ปี การติดผลก็จะมากขึ้นตามลำดับ ตามขนาดของทรงพุ่มและขนาดของต้น ยกตัวอย่าง มะนาวนิ้วมือ อายุ 2 ปี ทรงพุ่มประมาณ 80-100 เซนติเมตร ความสูงประมาณ 150-200 เซนติเมตร จะให้ผลผลิตรวมตลอดทั้งปี 1-3 กิโลกรัม โดยประมาณ แต่ปริมาณผลผลิตจะมากขึ้นตามอายุต้นของมะนาวเอง

สายพันธุ์

สายพันธุ์ มะนาวคาเวียร์ หรือ มะนาวนิ้วมือ ที่พิสูจน์แล้วว่าเหมาะกับสภาพแวดล้อมของประเทศมีอยู่ 4 สายพันธุ์หลักๆที่ให้ผลผลิตออกดอกติดผลง่าย และที่สำคัญทนต่อสภาพอากาศร้อนได้ดี

1. สายพันธุ์ “ไบร่อน ซันไรส์” (Byron Sunrise) ซึ่งจะมีเนื้อในสีชมพู-แดง
        2. สายพันธุ์ “ดิ เอ็มเมอรัล” (D’Emerald) ซึ่งเนื้อในจะมีสีเขียว
        3. สายพันธุ์ “เมีย โรส” (Mia Rose) เปลือกสีม่วงแดง ซึ่งเนื้อในจะมีสีชมพูเข้ม-แดง
        4. สายพันธุ์ “ริกก์ เรด” (Rick Red) ซึ่งจะมีเนื้อในสีชมพู-แดง

ส่วนมะนาวนิ้วมือสายพันธุ์อื่นๆ นอกเหนือจากนี้ก็มีข้อดีแตกต่างออกไป เช่น

สายพันธุ์ “ลิตเติ้ล รูบี้” (Littie Ruby) เนื้อในสีแดง จะมีเอกลักษณ์เด่นๆ คือ ต้นเป็นทรงพุ่มหนาแน่น ใบมีขนาดเล็กมากกว่าสายพันธุ์อื่นๆ ชัดเจน มีหนามถี่แหลมคม เนื้อมีสีแดง ออกดอกได้ตลอดทั้งปี เหมาะมากในการปลูกในกระถางเป็นไม้ประดับตามบ้านเป็นอย่างมาก เป็นสายพันธุ์ที่ติดดอกได้เร็วที่สุด ประมาณ 8-12 เดือน เท่านั้น แล้วสามารถออกดอกติดผลดกได้ตลอดทั้งปีถ้าต้นมีความสมบูรณ์ โดยลูกชุดแรกๆ อาจจะเล็ก แต่เนื้อจะเป็นไข่ปลาเมื่อผลใหญ่สมบูรณ์ แต่เมื่อต้นมีอายุมากกว่า 2 ปีขึ้นไป จะให้ลูกที่ใหญ่ขึ้น ขนาดผลประมาณ 70-90 ผล ต่อกิโลกรัม

สายพันธุ์ “เรด แชมเปญ” (Red Champange) เปลือกสีแดง เนื้อในแดงเข้ม นิยมใส่ในเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ทำให้มีกลิ่นหอมและมีรสชาติที่แตกต่างออกไป
สายพันธุ์ “เทสตี้ กรีน” (Tasty Green) เปลือกสีเขียว แต่เนื้อในสีขาว มีกลิ่นแรง ดมแล้วจะสดชื่นกระปรี้กระเปร่า รสชาติเปรี้ยวมาก ทำให้บ้านเรานิยมนำไปผสมใส่ยำต่างๆ เป็นต้น